Prachtigheid
Het ongelooflijke en de verbondenheid van al wat is
Wanneer tegenslag ons raakt of we een eenduidige blik met onze eindigheid uitwisselen, neemt dat velen van ons mee op een pad waar we eerder geen weet van hadden. Of het nou onszelf, iemand van wie we houden of de wereld waarin we leven overkomt: alles kan een snaar in ons raken die niets meer hetzelfde maakt als het ooit was.
Dat laatste is een realiteit die voor mij het moeilijkst was om te accepteren van allemaal. Niets wordt meer zoals het was. Dat deed onnoemlijk veel pijn, oog in oog met alles wat ik ogenschijnlijk verloren had.
Mijn eerste reactie: intense woede
Mij zie je niet snel agressief – ik ben meer van de free hugs. Een van mijn zeldzame woedende momenten was aan een grijze tafel in een klein warm kamertje waar ik verloren en gebroken hulp van de overkant verwachtte.
Tijdens mijn intake bij het revalidatiecentrum dat mij uiteindelijk heel veel heeft gegeven, zat ik tegenover de revalidatiecoach. Nadat ik voor het eerst mijn verhaal openlijk had gedaan, vroeg zij mij: wat wil je bereiken met ons? Ik vertelde binnen een seconde waar mijn hart om schreeuwde: ik wil weer de oude worden!
Er verscheen een soort halve grijns op haar gezicht, die direct een gevoel als van een vrije val in mijn onderbuik opriep.
Ik voelde dat er iets ging komen wat me pijn ging doen.
Toen zei ze het. Of eigenlijk stak ze een mes door me heen, zo voelde het in dat moment: “Je zult nooit meer de oude worden.” Grijns.
Wat er daarna gebeurde in het gesprek, kan ik me niet meer herinneren. Háát. Wóede. Van binnen woedde er een orkaan. Van buiten zagen ze niet veel. Misschien alleen dat ik het gesprek wat snel afrondde en hen haast vergat een hand te geven, zo graag wilde ik dat benauwde kamertje met de grijze lamellen uit. Of misschien zagen ze meer: zij gingen natuurlijk al wat langer mee dan het groentje dat ik was in de wereld van onverkende emoties en onverwerkt verdriet.
Afkeer tegen tegenslag
Vaak reageren we in de eerste fase van onze eerste tegenslag, of deze nou weken of jaren duurt, op een wijze die ons niet helpt. We verzetten ons tegen datgene wat ons overkomt. We verzetten ons tegen onze nieuwe realiteit. Het voorbeeld van de voor mij tot dan toe ongekende woede is beeldend.
Problemen motten we niet
Zonder dat we het weten, hebben wij Nederlanders bijna allemaal een diepgewortelde overtuiging meegekregen dat we liever geen problemen hebben. Daarnaast is het niet de bedoeling onze vuile was buiten te hangen. Terwijl, lieve mensen die misschien al wat langer meegaan dan ik, hoe realistisch zeggen jullie dat het is dat het leven geen problemen voor onze voeten werpt? En daarop volgend: hoe realistisch is het dat onze relaties er beter van worden als we niet met anderen delen dat er in ons leven of onze gezondheid van alles gaande is?
Misschien hebben we eens een dag zonder problemen. Misschien wel eens een paar weken. Maar ergens komt er eentje op je af gevlogen. Of 2. Of 1 levensbepalende en 10 kleine. De overtuiging dat het beter is geen problemen te hebben wekt een illusie die ervoor zorgt dat het beter is problemen te mijden – alsof dat mogelijk is. En de strategie van vermijding zorgt ervoor dat we niet weten hoe te reageren op een moment dat een flinke realiteit ons in het gezicht slaat.
We hebben allemaal problemen. Het is de kunst om zo veerkrachtig te zijn dat we ondanks onze problemen vreugde kunnen voelen.
Het grootste “probleem” van allemaal
Je kunt een overtuiging het beste uit een veilig weggestopt holletje lokken wanneer je de extremiteiten opzoekt. Met iets wat ons voor de borst stoot en we vaak liever niet willen zien of horen.
Het is het makkelijkst te ervaren als we denken aan het grootste “probleem” van allemaal: de dood. Vaak als ik de dood te sprake breng, kijken mensen mij aan alsof ik net de stekker uit een goed feest heb getrokken. Het is het grootste probleem dat we liever niet bespreken, laat staan onder ogen zien.
We kunnen een spelletje spelen – en dat is soms misschien ook fijn. We kunnen doen alsof we het leven kunnen leven in een isolement waarin de dood niet bestaat. Totdat deze geleende illusionaire tijd ontdaan wordt van haar sluier en de ware aard van het leven zich laat zien. Het cyclische verloop van leven, van geboorte en sterfte, raakt ieder van ons vroeger of later.
In andere culturen, religies en filosofieën dan waar velen van ons mee opgroeien heeft onze eindigheid een rol in iedere dag. Voorouders worden geëerd, begrafenissen worden dagenlang gevierd en er wordt gemediteerd op het moment van sterven. Het is onze cultuur waarin onze dood liever doodgezwegen wordt. Maar dat lost het onoverkomelijke natuurlijk echt niet op.
Helderheid door tegenslag
Er gebeurt iets prachtigs wanneer we oog in oog staan met onze eindigheid, of eigenlijk vaak een tijdje daarna. Tijd houdt op te bestaan en met een ongekend bewustzijn worden we ons gewaar van wat er werkelijk belangrijk is in het leven.
Het geldt voor elke vorm van ingrijpende tegenslag: het is onmiskenbaar dat je het leven begint te zien voor wat het is. De bühne valt onder je voeten weg, de attributen op het toneel bieden geen houvast meer en de lampen verlichten je toneel niet langer.
Deze vrije val klinkt wellicht ontzettend naar en beangstigend. En dat is het voor de meesten van ons ook, in het begin. Maar die val is eigenlijk maar een illusie: het is de loskoppeling van alles wat eerder zo belangrijk leek. Het is de verbinding met het onbeschrijflijk mooie grote dat erachter ligt en altijd voor ons beschikbaar is. Het laat ons niet vallen.
Angst ontstaat doordat we waarde hechten aan alles waar we naar zijn gaan streven en waar we onze identiteit aan hebben verbonden in dit leven.
Zodra we ons eenmaal overgeven aan de loskoppeling, zijn we eindelijk in staat te ervaren dat er helemaal geen val is: er ligt een hele kalme, prachtig gebalanceerde werkelijkheid achter het leven dat wij zo ijverig proberen te bouwen en behouden.
Alles verandert, niets blijft hetzelfde
In tegenslag liggen ongekende schatten besloten. Voor het eerst in ons leven kunnen we niet meer doen alsof. Voor het eerst is ons hart blijvend gemarkeerd met een ervaring van zin en afleiding. Voor het eerst zijn we niet meer bang ongeremd te doen wat nodig is. Tijd en ruimte krijgen een heel andere invulling.
Het is niet morbide te spreken over of te mediteren op eindigheid en onhoudbare verandering. Het geeft juist een besef over de prachtigheid van alles. Over hoe alles zo ongelooflijk bij elkaar komt in onze verbinding met elkaar en met de natuur, in liefde en in geven, in delen en in onbegrensde verbinding. Over hoeveel groter en ouder het leven is dan alles wat wij onze dagelijkse werkelijkheid hebben gemaakt. Hoe er niets meer nodig is dan wat er altijd al was, maar waar wij vakkundig aan voorbij weten te bewegen alsof het niet het mooiste geschenk is dat we ooit zouden kunnen ervaren.
Mooi hè, alles.
Loesje
Post-traumatische groei
Niemand wenst tegenslag. Niemand wenst verdriet. De pijnlijke gebeurtenissen kunnen zo naar zijn dat we het een tijd lang niet meer weten wat de zin van alles is. Niets in mijn boodschap is ooit gericht om tegenslag kleiner te maken dan dat het is: het beïnvloedt de koers van het gehele leven van onszelf en iedereen die aan ons verbonden is.
Niets wordt zoals het was. Dat voelt pijnlijk – maar het is tegelijkertijd ook bevrijdend: ieder moment biedt ons alle kans om een nieuw avontuur te beginnen.
Ongeacht hoe onmiskenbaar ingrijpend en traumatisch een gebeurtenis ons kan raken, ieder van ons kan manieren vinden om onze tegenslag te dragen. Niet te vermijden, maar werkelijk te drágen en vervolgens te vormen. Ieder van ons heeft de creativiteit en liefde in zich om onze pijn te veranderen in een helpende kracht voor al wat leeft. Ieder van ons heeft de ongelooflijke capaciteit neergeslagen te worden en veerkracht te vinden in de donkerste dalen.
Veerkracht te cultiveren in tijden van tegenslag is de grootste uitdaging die vrijwel ieder van ons voor de kiezen krijgt.
Laten we de uitdaging van tegenslag aannemen in plaats van het bij voorbaat te verwerpen als een onoverkomelijk probleem. We kunnen ontspanning zoeken in dat wat ons overkomt en in de loop van zaken waar wij geen controle over hebben – om met een blik van nieuwsgierigheid en ontdekking uit te kijken naar het geschenk dat besloten ligt in datgene dat op het eerste gezicht het ergste lijkt dat ons kan overkomen.
Wie weet wat we ontdekken?
Wat haal jij hieruit?
De GROW Community en ik zouden heel graag van jou horen. Wat doet deze post met je en komt hier een stap uit voort die jij zou kunnen ondernemen? Is mijn verhaal herkenbaar voor jou, of zou jij het juist anders verwoorden?
Als het goed voor jou voelt om te delen, voel je vrij om het verhaal dat je te delen hebt via het opmerkingenveld hieronder. Het GROW Blog is van de GROW Community: we delen hier openlijk en zonder taboe. Jouw verhaal kan een ander helpen om zich thuis en herkend te voelen; om geraakt door jouw voorbeeld actie te ondernemen. Jouw verhaal doet ertoe en kan veel betekenen in het leven van een ander.
Belangrijk: neem je verantwoordelijkheid om liefde en positieve kracht te verspreiden in onze wereld. Kies je woorden zorgvuldig en probeer niemand te schaden, maar juist opbouwend te delen.